آزمایش عدد اسیدی کل روغن موتور TAN (Total Acid Number)-  ASTM D664

چرا انجام این آزمایش مهم است؟

این روش آزمون برای اندازه گیری ترکیبات اسیدی در فرآورده های نفتی و روانکار های محلول یا تقریبا محلول در مخلوط تولوئن و ایزوپروپیل الکل است.

TAN بیانگر غلظت اسیدی نمونه روغن است و قدرت اسید را مشخص نمی کند.

برای بیشتر روغن موتورها بین افزایش عدد اسیدی کل و کیلومتر کارکرد موتور، رابطهء مستقیمی وجود دارد که به طور متوسط به ازای هر پنج هزار کیلومتر کارکرد برای خودروهای سواری، عدد اسیدی کل mg/kOH/g  7/0 و برای خودروهای دیزلی mg/kOH/g 3/0 افزایش می یابد.

عدد اسیدی روغن بیانگر میزان خاصیت اسیدی روغن می باشد.

روغن ها در اثر عوامل مختلفی از جمله گرما و آلودگی و اکسیداسیون به مرور زمان دستخوش تغییرات کیفی شده  که عدد اسیدی بیانگر یکی از شاخص های این تغییرات می باشد.

عدد اسیدی،  نشان دهنده خورنده بودن نمونه روغن و مضر بودن آن برای برخی قطعات و آلیاژ ها است

معیار تعیین مقدار عدد اسیدی نیز حضور هیدروکسید پتاسیم (KOH) در ترکیب نمونه روغن است. چراکه این باز (قلیا) عامل بازدارنده خوبی برای خنثی سازی حضور ترکیبات اسیدی در یک گرم از محلول روغن است. بدین ترتیب، واحد اندازه گیری عدد اسیدی، بصورت میلی گرم از هیدروکسید پتاسیم در یک گرم از روغن یا mg KOH/g در خواهد آمد.

روش آزمون:

آزمون عدد اسیدی به روش تیتراسیون انجام می شود که خود به دو حالت پتانسیومتریک و کالوریمتریک قابل تقسیم است.

 روش تیتراسیون پتانسیومتری مستلزم استفاده از یک پتانسیومتر بمنظور تشخیص شدت حضور ترکیبات اسیدی و تبدیل آنها به یک سیگنال الکتریکی است.

در روش تیتراسیون رنگ سنجی(کالوریمتریک)، از ترکیب پارانافتول-بنزن به عنوان شناساگر استفاده

می شود که نسبت به تغییرات pH حساس است. بطوریکه با خنثی شدن ترکیبات اسیدی توسط هیدروکسید پتاسیم، رنگ معرف از نارنجی به سبز لجنی تغییر می یابد.

روش کار تیتراسیون رنگ سنجی:

20 سی سی روغن را داخل ارلن ریخته و روی ترازو آنرا وزن کنید.

به نمونه روغن 100 سی سی حلال تیتراسیون و 5/0 سی سی شناساگر پارا نفتول بنزن اضافه کنید.

حلال تیتراسیون:

 495 سی سی 2-پروپانول

500 سی سی تولوئن

5 سی سی آب مقطر

سپس با KoH 0.1N الکلی تیتر کنید.

نقطه پایانی زمانی است که رنگ نمونه تیتر شونده از نارنجی به سبز لجنی تغییر کند و این رنگ 15 ثانیه دوام داشته باشد. حجم مصرفی KoH  را یادداشت کنید.

همین تیتراسیون را با نمونه شاهد انجام دهید.

یعنی خود حلال تیتراسیون (بدون نمونه روغن) را با KoH 0.1N الکلی تیتر کنید.

حجم مصرفی KoH  برای نمونه شاهد را یادداشت کنید.

تهیه KoH 0.1N الکلی: 0.625  گرم KoH را وزن کنید و در بالن 100 بریزید و با ایزوپروپیل الکل به حجم برسانید. بعد با حرارت غیر مستقیم KoH را در الکل حل کنید.

 

برای اطلاع از جزئیات، لطفا استاندارد ملی شماره 199 را به دقت مطالعه بفرمائید.دانلود فایل