آزمایش نقطه ریزش ASTM D97 -(Pour Point)

منبع 
منبع ویدئو: شرکت مشاوران نفت آزمای ایرانیان

نقطه ریزش چیست و چرا انجام این آزمایش مهم است؟

نقطه ریزش کمترین دمایی است که در آن هر گونه حرکتی از نمونه مورد آزمایش تحت شرایط معین آزمون مشاهده می شود. یعنی پایین ترین ترین دمایی که روغن هنوز روان است و جاری می شود و می تواند در شیشه آزمایش حرکت کند و بعد از آن دیگر سفت می شود و به اصلاح می بندد.

نقطه ریزش برای مصرف کنندگانی که در مناطق سردسیر تردد می کنند؛ اهمیت بیشتری دارد، به طور مثال در سرمای زمستان اگر نقطه ریزش گازوئیل به حد کافی پایین نباشد، سیالیت و روانی خود را از دست میدهد و در نتیجه در سیستم سوخت رسانی گرفتگی ایجاد می شود. قاعده کلی آن است که نقطه ریزش باید حداقل 10 درجه سانتیگراد زیر پائین ترین محدوده دمای پیش بینی شده باشد.

دستگاه تعیین نقطه ریزش تعدادی جار در محفظه آلومینیومی دارد که این محفظه ها درون محلول پروپیلیک الکل قرار گرفته اند که این الکل برودت و دمای منفی لازم را می تواند به خود بگیرد و حفظ کند بدون اینکه خودش منجمد شود. دمای مورد نیاز این حمام سرد ، توسط سیستم سرد سازی دستگاه ایجاد می شود و دمای حمام هر محفظه باید ثابت بماند.

ظرف آزمون یک ظرف شیشه ای استوانه ای ته صاف است که خط نشان دارد و نمونه باید تا خط نشان که حدوداً در وسط ارتفاع استوانه است، ریخته شود.

دماسنج های مایع در شیشه این دستگاه هم معمولاً گستره دمایی – 80  تا +20  (6C) دارند.

دماسنج با گستره دمایی -38 تا +50 ( 5C) هم برای نمونه های با نقطه ریزش پایین کاربرد دارند.

واشر حلقه ای پلاستیکی دور شیشه استوانه ای قرار می گیرد تا ظرف شیشه ای در تماس با محفظه نباشد.

روش آزمون:

نمونه روغن را تا خط نشان در استوانه شیشه ای دستگاه بریزید به طوری که نقطه وسط هلال بالای نمونه روی خط نشان قرار بگیرد.

حالا دماسنج مخصوص دستگاه را با یک چوب پنبه روی استوانه شیشه ای محکم ببندید.

حباب دماسنج به اندازه 3 میلی متر داخل نمونه روغن باید غوطه ور شود.

هر کدام از محفظه ها داخل حمام دستگاه قرار گرفته اند؛ این حمام ها باید هر کدام در دماهای زیر  تنظیم شوند و در این دماها ثابت بمانند.

0    -18     -33   -51   -69

دستگاه را روشن کنید دمای محفظه ها را تنظیم کنید مدتی صبر کنید تا هر کدام از محقظه ها به دماهای ذکر شده برسند.

حالا شیشه استوانه ای حاوی نمونه را در حمام اول قرار دهید هر سه درجه سه درجه که دما پایین می آید شیشه استوانه ای را از محفظه خارج کنید و با زاویه 45 درجه کج کنید اگر هنوز جاری بود سریع نمونه را به محفظه برگردانید این کار نباید بیشتر از 5 ثانیه طول بکشد.

حمام صفر درجه نهایت دمای نمونه را به 9 درجه سیلسیوس می تواند برساند.

وقتی دمای نمونه به 9 درجه رسید اگر هنوز نمونه جاری است حالا نمونه را به محفظه دوم که -18 درجه سیلسیوس است منثقل کنید و باز هر سه درجه یک بار نمونه را چک کنید

نقطه ریزش به صورت مضربی از عدد سه گزارش می شود به همین خاطر هر سه درجه یک بار روی اعداد فرد نمونه را چک کنید.

حمام -18 درجه نهایت بتواند دمای نمونه را تا -6 پایین بیاورد.

اگر در این دما نمونه هنوز جاری است نمونه را به محفظه با دمای -33 منتقل کنید و دوباره هر سه درجه یک بار نمونه را چک کنید.

به همین ترتیب اگر نمونه به نقطه ریزش نرسیدید به محفظه-51 و سپس در صورت نیاز به  محفظه 69- درجه منقل کنید.

با این سرد کردن تدریجی به نقطه ای می رسید که وقتی شیشه استوانه ای را کج می کنید نمونه جاری

نمی شود . شیشه را کاملا افقی می کنیم 5 ثانیه در حالت افقی نگه دارید اگر نمونه جاری شد دما را یادداشت کنید و دوباره داخل محفظه قرار دهید به طور مثال دمایی که یادداشت شد 51- درجه بود حالا در دمای54- هم نمونه را چک می کنیم این بار نمونه کاملا بسته است و جاری نمی شود.

دمایی که به عنوان نقطه ریزش ثبت می کنیم 54- نیست بلکه 51- است؛ چون طبق تعریف نقطه ریزش پایین ترین دمایی است که نمونه هنوز جاری می شود.

پس دمایی که نمونه بست و دیگر جاری نشد را به علاوه 3 می کنیم  و گزارش می کنیم:

51-   =   3  +  54-

لطفا استاندارد ملی شماره 201 را به دقت مطالعه بفرمائید. دانلود فایل