همه ما عاشق شستشوی موها با محصولاتی غنی از کف هستیم. در حالی که این محصولات ممکن است پوست سر و موی ما را تمیز کنند، اما می توانند به موها آسیب برسانند. برای اینکه شیمی شامپو بدون سولفات را درک کنید بهتر است ابتدا با اصطلاح سورفکتانت آشنا شوید.

سورفکتانت ها همه کاره ترین محصولات صنایع شیمیایی هستند. در هر حوزه صنعتی از مواد شوینده خانگی گرفته تا اقلام غذایی و مواد دارویی از این ماده استفاده می شود.

سورفکتانت یا ماده فعال سطحی، مخفف عبارت Surface Active Agent است.  هر مولکول سورفکتانت در ساختار خود دارای دو بخش آب‌دوست و آب‌گریز است مکانیسم عمل سورفکتانت به این صورت است که بخش آب‌دوست به سمت آب جهت‌گیری و بخش آب‌گریز یا چربی‌دوست که دارای زنجیره هیدروکربنی 12 تا 18 کربنه است، به سمت چربی کشیده می‌شود. بدین ترتیب مولکول‌های سورفکتانت سطح آلودگی موردنظر را احاطه کرده و تحت تأثیر عملکرد خود قرار می‌دهند.

سورفکتانت بودن یک ماده به این معنی است که می تواند کشش سطحی بین اجزای تشکیل دهنده یک محصول را کاهش دهد. این همان چیزی است که به محصولات تمیزکننده قوام کف آلود و حباب داری می دهد که ما انتظار داریم. بدون سورفکتانت‌ها، شستشو با مواد شوینده دشوار است.

سورفکتانت ها معمولا بر اساس سر قطبی آن ها طبقه بندی می شوند زیرا دم های آبگریز اغلب مشابه هستند. اگر سر آن بدون بار باشد، سورفکتانت غیر یونی نامیده می شود. اگر سر آن دارای بار منفی یا مثبت باشد به ترتیب آنیونی یا کاتیونی است. اگر دارای هر دو گروه مثبت و منفی باشد، سورفکتانت آمفوتری است.

در شامپوها بیشتر از سورفکتانت های آنیونی استفاده می شود و سورفکتانت معمولاً یک آنیون همراه با آلکیل سولفات است.

انواع سورفکتانت های رایج مورد استفاده در شامپو و اکثر شوینده ها غبارتند از:

• سدیم لوریل سولفات (SLS)
• سدیم لورت سولفات(SLES)
• سدیم لوریل اتر سولفات با نام تجاری تگزاپون
•  سدیم لوریل سولفونات
• سدیم دودسیل سولفات (SDS)

این سورفکتانت ها شستشوی با کف فراوان را برای ما ممکن می سازند اما در ساختار همه این سورفکتانت های ذکر شده سولفات وجود دارد. سولفات ها از نمک ها یا استرهای اسید سولفوریک تشکیل شده اند.

این مواد مصنوعی موهای ما را به طور کامل از باقی مانده های حالت دهنده ها و کثیفی و چربی پاک می کنند. شما اثر کف کننده شناخته شده ای را با آنها دریافت می کنید و پس از شستن موهای خود دوباره احساس تازگی و تمیزی می کنید.

اما سولفات ها در واقع لایه طبیعی چربی روی پوست سر شما را از بین می برند که عواقب آن موهای خشک و کدر است. علاوه بر این، سولفات ها می توانند باعث تحریک پوست سر مانند خارش شوند. این عوارض می تواند برای هر فرد متفاوت باشد، اما اگر از پوست سر حساس رنج می برید، استفاده از شامپوی بدون سولفات می تواند برای شما مفید باشد.

شامپوهای بدون سولفات برای مو و پوست سر بسیار ملایم هستند و می توانند به شما کمک کنند تا از شر خارش و گاهاً سوزش و قرمزی پوست سر خلاص شوید.

اگر به دنبال انتخاب شامپو بدون سولفات هستید حتما به لیست مواد تشکیل دهنده شامپو توجه کنید که به هیچ وجه از موادی که در لیست بالا به آن اشاره شد نداشته باشد.

در فرمول شامپوهای بدون سولفات معمولا یکی از مواد زیر استفاده می شود:

•  گلوکوزیدها
• گلوتامات ها
• سولفوسوکسینات ها
• فتالات ها ؛ تری اتانول آمین (TEA)
• ساپونین

از آنجایی که شامپوهای بدون سولفات به گونه ای طراحی شده اند که ملایم باشند، احساس تمیزی در موها را القاء نمی کنند و پاکسازی پوست سر و مو به تلاش بسیار بیشتری نیاز دارد. آنها به اندازه کافی کف تولید نمی کنند و بنابراین باید محصول را به خوبی روی موهای خود بمالید. به خاطر داشته باشید که میزان کفی که یک شامپو تولید می ‌کند هیچ ارتباطی با میزان قدرت پاک‌ سازی آن ندارد. چون شامپوهای بدون سولفات ملایم تر هستند و سورفکتانت های جایگزین دارند مثل شامپو های معمولی کف نمی کند.

توجه داشته باشید بسیاری از برندها، شامپوهایی را با برچسب بدون سولفات می فروشند، اما در واقع شامپوهایی را با الفین سولفونات به شما می فروشند که نزدیک به خانواده سولفات است. نام ها ممکن است متفاوت باشند اما  الفین سولفونات به اندازه سدیم لوریل سولفات اصلی خشن است و باید از مصرف آنها خودداری کنید.

شستشوی شامپوهای بدون سولفات ممکن است دشوار باشد زیرا خاصیت حالت دهنده آن ممکن است باعث شود احساس کنید که شامپو هنوز روی موهای شما وجود دارد بنابر این هنگام آبکشی، باید واقعا پوست سر و موها را ماساژ دهید.

حالا با توجه به اطلاعاتی که در این مقاله کسب کردید و با مواد تشکیل دهنده شامپوهای معمولی و شامپوهای بدون سولفات، آشنا شدید صرفاً به برچسب بدون سولفات که معمولا جنبه تبلیغاتی دارد، اعتماد نکنید و وقت خود را صرف مطالعه لیست مواد تشکیل دهنده که در برچسب محصول ذکر شده است کنید شما می توانید خیلی حرفه ای شامپو بدون سولفات مورد نظر خود را از بین شامپوها، تشخیص دهید. (: